Жаңа әліпбидің ережелерін үйренейік!

Қосымшалардың жалғануы

1.Соңғы буынында á әрпі жазылатын түбір сөздерге ашық дауыстылармен қосымшалар ғана жуан жалғанады.

   Мысалы: kúnásina, kýásinan, kúnáǵa, kinálaý, shúbálaný, kúmánǵa, kúmándaný.

2.S, z, j дыбыстарына аяқталатын сөздерге s, sh дауссыздарынан басталатын қосымша  жалғанғанда, түбір сақталып жазылады.

 Мысалы: tuzsyz (tussyz емес), sózsiz (sóssiz емес).

3.N дыбысына аяқталатын сөздерге  ǵ, g, b, m  дауыссыздарынан  басталатын қосымша жалғанғанда, түбірдің негізгі тұлғасы сақталып жазылады.

Мысалы: burynǵy (baryńǵy емес), janǵa (jańǵa емес), qaýynǵa (qaýynǵa емес), túngi (túńgi емес).

4.Сөз соңындағы k, q, p, әріптері тәуелдік жалғауы немесе көсемшенің  -a, -e,   -ı,  жұрнағы жалғанғанда, g,ǵ ,b, (ý) болып жазылады.

Мысалы:  júrek – júregi, qazaq – qazaǵy, baıraq – baıraǵy.

 Бірақ sap – sapy, sapynda, tarap – tarapynda, tarapymyzdan, qazaq – qazaqy тәрізді сөздердің түбір тұлғасы сақталып жазылады.

5.Екінші сыңары basy, asy, aǵasy, anasy тұлғаларымен келген біріккен сөздерде қосымша сөздің тәуелдік формасына жалғанады.

Мысалы: Elbasyna, Elbasyn, Elbasynda, otbasyna, otbasyn, otbasunda.

    Тәуелдік жалғауынның  3 жағы жалғанбайды.

Практика

Кестедегі дұрыс қосымша жалғанған сөздерді белгілеңіз.

№

Сөздер

Дұрыс

№

Сөздер

Дұрыс

1

basshy

 

1

sembeıdi

 

2

jazsyn

 

2

súıegi

 

3

aýyshsha

 

3

qussha

 

4

júgenge

 

4

tómeńgi

 

5

kúregy

 

5

kitaby

 

6

otaǵasyna

 

6

aspabi